بررسی قابلیت زیست پالایی خاکهای آلوده به آرسنیک توسط پیازچه و کلم زینتی

: آلودگی خاک به فلزات سنگین به دلیل اثرات منفی که بر سلامت انسان و محصولات کشاورزی دارد، یکی از مشکلات جدی زیست محیطی به شمار می رود. آرسنیک (as) از جمله فلزات سنگینی است که به شدت سمی و سرطان زا می باشد. آلوده شدن خاک به این عنصرمی تواند از طریق ورود به منابع آب و همچنین تجمع در گیاه، ضمن مختل کردن سلامت موجودات زنده، از طریق تجمع اتیلن در گیاه موجب کاهش عملکرد آن شود. باکتری های محرک رشد گیاه(pgpr) با توانایی تولید آنزیم acc دآمیناز، قادرند تا با کاهش غلظت پیش ماده ساخت اتیلن درگیاه (1-aminocycle – propane -1- carboxylate, acc) و همچنین تولید متابولیت های ویژه و تغییر ساختار ریشه گیاه منتخب برای پالایش سبز، موجب تغییر روند جذب و انتقال آرسنیک به گیاه و کاهش افت عملکرد آن گردند. با این فرض، به منظور بررسی تاثیر دو نوع مایه تلقیح حاوی باکتری های تولید کننده acc دآمیناز بر کارایی زیست پالایی آرسنیک توسط پیازچه (allium fistulosum) و کلم زینتی (brassica oleraceae var. viridis)، دو آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال 88 -1387 اجرا شد. هر دو این آزمایش ها شامل فاکتور های مایه تلقیح و غلظت آرسنیک بودند که در سه تکرار اجرا شدند. فاکتور تلقیح شامل دو نوع مایه تلقیح به شرح مایه تلقیح a (حاوی pseudomonas putida strains 4, 11) و مایه تلقیح b (حاویp.putida strain 158 و (p. fluorescens strain 169 و شاهد (بدون تلقیح) و فاکتور غلظت آرسنیک شامل سطوح صفر، 20، 50، 100، 200 و 300 میلی گرم در کیلوگرم بود. پس از برداشت اندام هوایی و ریشه، نمونه ها هضم و اندازه گیری آرسنیک با استفاده از دستگاه icp انجام شد. در هر دو گیاه تیمارهای تلقیح شده با مایه تلقیح باکتری، جذب آرسنیک را در مقایسه با تیمارهای شاهد به صورت معنی داری افزایش دادند (%5=?( و حداکثر جذب در تیمار 100 میلی گرم در کیلوگرم در حضور مایه تلقیح b اتفاق افتاد. در حالی که مقدار جذب در غلظت 100 میلی گرم در کیلوگرم در تیمارهای شاهد برای گیاه پیازچه، 89/18 میلی گرم در کیلوگرم بود، این مقدار در تیمارهای a و b به ترتیب برابر 86/30 و 68/49 میلی گرم در کیلوگرم گردید. در گیاه کلم زینتی مقدار جذب آرسنیک در تیمار 100 میلی گرم در کیلوگرم شاهد، معادل 2/21 میلی گرم در کیلوگرم بود، در حالی که در تیمارهای a وb به ترتیب 1/35 و 17/69 میلی گرم در کیلوگرم بدست آمد. به رغم افزایش مقدار جذب آرسنیک در حضور مایه تلقیح ها به ویژه مایه تلقیح b، در مجموع گیاه پیازچه به دلیل جذب کم آرسنیک، برای پالایش خاک های آلوده به این عنصر توصیه نمی شود. لیکن با توجه به جذب بیشتر آرسنیک توسط کلم زینتی در حضور مایه تلقیح b، استفاده از این گیاه به همراه مایه تلقیح b می تواند به عنوان گزینه ای مناسب برای پالایش خاکهای آلوده به آرسنیک در نظر گرفته شود. انجام این آزمایش در مقیاس مزرعه ای توصیه می گردد.